Kiełkowanie i wschody nason

Kliknij tutaj, aby pobrać wersję PDF.

» Równomierne tempo i wysoki procent kiełkowania nasion zapewniają wyrównane rośliny, co pomagają zmaksymalizować produkcję.
» Kiełkowanie i wschody zależą od jakości nasion i warunków środowiskowych.
» Zarządzanie temperaturą i wilgotnością wpływa na lepsze kiełkowanie i wschody.

Nasiona roślin składają się z zarodka,  tkanki odżywczej i łupiny nasiennej. Zarodek to część nasion, z której rozwinie się korzeń, łodyga i pęd nowej rośliny.¹ Nasiona pozostają w stanie uśpienia, dopóki warunki wewnętrzne i zewnętrzne nie pozwolą im przerwać spoczynku i zapoczątkować proces kiełkowania. Warunki zewnętrzne, które wpływają na spoczynek i kiełkowanie, obejmują temperaturę, wilgotność, powietrze i światło (w przypadku niektórych gatunków).

Proces kiełkowania dzieli się na trzy fazy. Faza pierwsza to wchłanianie, kiedy woda przedostaje się przez okrywę nasienną, powodując rozszerzanie się nasion i pękanie okrywy nasiennej.^1,2 Faza druga to faza przejściowa lub faza opóźnienia. Faza ta obejmuje nawodnienie liścieni i aktywację wewnętrznych mechanizmów fizjologicznych i metabolicznych zarodka. Na tym etapie nasiono zaczyna wykorzystywać zgromadzony pokarm.^2,3 Trzecia faza to faza wzrostu, kiedy kiełek wyłania się z nasion i zaczyna rozwijać się korzeń (rysunek 1)^.1,2 W miarę rozwoju korzenia zakotwicza roślinę i zaczyna pobierać wodę i składniki odżywcze z otaczającego podłoża (gleby lub mieszanki nasadzeniowej). Hipokotyl zaczyna się rozszerzać, przesuwając nasiona od kiełkowania do wschodów.

Gdy liścienie wyjdą z gleby, roślina wchodzi w fazę siewek. Rośliny warzywne, na podstawie liczby wytwarzanych liścieni (liście nasienne), klasyfikuje się jako jednoliścienne i dwuliścienne. Rośliny dwuliścienne wytwarzają dwa liścienie i obejmują uprawy takie jak pomidory, papryka, kapustne, dyniowate, fasola, buraki i sałata. Rośliny jednoliścienne wytwarzają jeden liścień i obejmują rośliny uprawne, takie jak kukurydza cukrowa, cebula i szparagi (ryc. 2).¹ Niektóre rośliny, takie jak fasola, wykorzystują liścienie do przechowywania pożywienia, które wykorzystuje się podczas kiełkowania i wschodów, aż do uformowania się prawdziwych liści. Inne rośliny, takie jak brokuły czy kukurydza, wykorzystują swoje liścienie do wytwarzania pożywienia w procesie fotosyntezy.¹ Kiedy wykiełkują siewki, zaczynają tworzyć się liście właściwe, które przejmują rolę produkcji żywności.

Oceny jakości nasion opierają się na odsetku nasion, które kiełkują i szybkości kiełkowania, zwykle definiowanej jako liczba dni od siewu do wykiełkowania 50% nasion. Zarówno procent, jak i szybkość kiełkowania zależą od temperatury i wilgotności, dlatego badania jakości nasion są zwykle przeprowadzane w warunkach idealnych do kiełkowania.^2,4 Pomocna jest również ocena kiełkowania w warunkach polowych, ponieważ niektóre nasiona, które dobrze wypadają w testach mogą nie kiełkować i nie wschodzić dobrze w bardziej niesprzyjających warunkach polowych. Termin wigor nasion jest używany do opisania reakcji nasion na nieoptymalne warunki. Szybkie i równomierne kiełkowanie oraz wschody w warunkach polowych świadczą o dobrym wigorze nasion.²

Temperatura jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych wpływających zarówno na procent, jak i szybkość kiełkowania. Nasiona kiełkują najszybciej i równomiernie w optymalnym zakresie temperatur.1 Na przykład w temperaturze 86°F nasiona papryki kiełkują w ciągu 8 dni, natomiast w temperaturze 58°F kiełkowanie nasion zajmuje 13 dni.3 Ilość ciepła potrzebna do 50 % kiełkowania wyraża się jako sumę ciepła (podobnie do stopniodni). Uprawy takie jak cebula, por i seler mają stosunkowo wysokie wymagania dotyczące sumy ciepła i kiełkują wolniej niż inne uprawy.⁴

Do kiełkowania nasion niezbędna jest odpowiednia wilgotność, ponieważ pobieranie wody przez nasiona rozpoczyna proces kiełkowania. Aby nasiona mogły wchłonąć wodę i pozostać nawodnione, niezbędny jest dobry kontakt nasion z glebą.1 Wilgotność gleby wynosząca od 50 do 75 procent pojemności polowej zwykle najlepiej sprzyja kiełkowaniu nasion. Przy wilgotności powyżej 75 procent przestrzenie powietrzne w glebie wypełniają się wodą, a zmniejszona dostępność tlenu może spowolnić wzrost korzeni i spowodować zgniliznę korzeni.2 Dobra wymiana gazowa w glebie jest konieczna do usuwania dwutlenek węgla i uzupełniania zapasów tlenu.³ Poziom wilgotności poniżej 50% może spowolnić tempo kiełkowania. Wyłonienie się kiełka z łupiny nasiennej jest etapem procesu kiełkowania, który jest najbardziej wrażliwy na poziom wilgotności.⁴

Podczas gdy większość nasion może kiełkować w ciemności, niektóre potrzebują światła, aby stymulować kiełkowanie. Sałata i seler to przykłady roślin, które potrzebują światła do kiełkowania. Nasiona pomidorów najlepiej kiełkują w ciemności, a światło może hamować kiełkowanie niektórych odmian pomidorów.^2,5 Kiedy siewki wykiełkują, do prawidłowego wzrostu wymagają odpowiedniego poziomu światła.

Badanie kiełkowania: Jeśli nasiona były przechowywane przez ponad rok, mogą mieć niższy wigor i niższą zdolność kiełkowania. Aby ocenić procent kiełkowania, zawiń co najmniej 25 nasion w wilgotny ręcznik papierowy i utrzymuj je wilgotne, ale nie mokre, w temperaturze pokojowej. Sprawdź procent kiełkowania po pięciu do dziesięciu dni. Rozważ zakup nowych nasion, jeśli procent kiełkowania wynosi poniżej 85 do 90%.¹

Pożądane jest, aby wszystkie nasiona kiełkowały mniej więcej w tym samym czasie, aby uzyskać równomierne wschody. Pożądany jest również równomierny wzrost po wykiełkowaniu. Jeśli to możliwe, sadzić w dobrze przygotowanym podłożu o równomiernej wilgotności gleby i gdy temperatura gleby sprzyja szybkiemu kiełkowaniu, aby zmaksymalizować wyrównanie wschodów1). W przypadku nasadzeń szklarniowych należy stosować maty grzewcze do kiełkowania, aby zapewnić równomierną temperaturę. W przypadku siewu bezpośrednio w polu, aby zmaksymalizować równomierność wschodów, najlepsze będzie podłoże o drobnej teksturze, które zapewni dobry kontakt nasion z glebą oraz jednakowa głębokość sadzenia^.1,2 Zaprawianie nasion może pomóc zwiększyć szybkość kiełkowania i poprawić jednorodność wschodów.

Dostosuj normę wysiewu w oparciu o procentową zdolność kiełkowania nasion i temperaturę gleby podczas sadzenia. Przy zbyt dużym zagęszczeniu, siewki mogą być cienkie, natomiast za małe zagęszczenie może skutkować nierównomiernym rozwojem roślin. ⁵ Optymalna głębokość siewu różni się w zależności od uprawy. Ogólnie rzecz biorąc, rośliny o drobnych nasionach (sałata, kapustne) najlepiej kiełkują i wschodzą na mniejszej głębokości siewu, podczas gdy kiełkowanie i wschody roślin o większych nasionach (fasola, dyniowate) są lepsze, gdy wysiewane są na większej głębokości. (tabela 1). ⁵

Optymalna temperatura wzrostu sadzonek może być inna (często niższa) niż optymalna temperatura kiełkowania nasion. Wzrost sadzonek jest zwykle wolniejszy w niższych temperaturach i szybszy w wyższych temperaturach w zakresie temperatur akceptowalnego wzrostu. W uprawach szklarniowych jednolite całodobowe temperatury zwykle sprzyjają kiełkowaniu i wschodom, ale wzrost wegetatywny sadzonek może być najlepszy, gdy temperatury w nocy są niższe niż temperatury w ciągu dnia.¹

Głębokie podlewanie pomaga w dobrym rozwoju korzeni i wrastaniu korzeni głębiej w profil glebowy. Płytkie podlewanie może spowodować rozwój płytszego systemu korzeniowego i spowodować większy stres roślin w dalszej części sezonu. Nadmierne podlewanie może obniżyć poziom tlenu w strefie korzeniowej i sprzyjać zamieraniu i gniciu korzeni. W systemach szklarniowych i produkcji rozsady mogą być potrzebne różne ilości wody i harmonogramy podlewania nasion i sadzonek. W przypadku siewu bezpośredniego na początku może być konieczne nawadnianie zraszające, aby zapewnić równomierne wschody i zapobiec tworzeniu się skorupy gleby. Po wschodach producenci mogą przejść na nawadnianie kroplowe.^3,5

1 Stivers, L. 2017. Understanding seeds and seedling biology. Penn State Extension. https://extension.psu.edu/understanding-seeds-and-seedling-biology.
2 Heuvelink, E. 2018. Tomatoes, 2nd edition. CABI
3 Stivers, L. and DuPont, T. 2012. Seed and seedling biology. Penn State Extension. https://extension.psu.edu/seed-and-seedling-biology.
4 Brewster, J. 2008. Onions and other vegetable alliums. CABI.
5 Maynard, D. and Hochmuth, G. 1997. Knott’s handbook for vegetable growers, fourth edition. John Wiley & Sons. New York.
Web pages verified 01/06/2022. 

Aby uzyskać dodatkowe informacje agronomiczne, skontaktuj się z lokalnym przedstawicielem ds. nasion.

Wydajność może się różnić w zależności od lokalizacji i roku, ponieważ lokalne warunki uprawy, gleby i pogody mogą się różnić. Plantatorzy powinni, o ile to możliwe, oceniać dane z wielu lokalizacji i lat oraz brać pod uwagę wpływ tych warunków na pola plantatora. Zalecenia zawarte w tym artykule opierają się na informacjach uzyskanych z cytowanych źródeł i powinny być wykorzystywane jako szybkie źródło informacji na temat produkcji warzyw. Treść tego artykułu nie powinna zastępować profesjonalnej opinii producenta, plantatora, agronoma, patologa i podobnego specjalisty zajmującego się uprawami warzyw.

BAYER GROUP NIE GWARANTUJE DOKŁADNOŚCI ŻADNYCH INFORMACJI ANI PORAD TECHNICZNYCH PODANYCH W NINIEJSZYM DOKUMENCIE I ZRZEKA SIĘ WSZELKIEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA ŻADNE ROSZCZENIA ZWIĄZANE Z TAKIMI INFORMACJAMI LUB PORADAMI.