Potywirusy roślin dyniowatych

Wirus marokańskiej mozaiki arbuza (MWMV)
Wirus pierścieniowej plamistości papai (PRSV; poprzednio wirus mozaiki arbuza 1)
Wirus mozaiki arbuza (WMV; poprzednio wirus mozaiki arbuza 2)
Wirus żółtej mozaiki cukinii (ZYMV)

Wirusy PRSV, WMV, ZYMV – na całym świecie
Wirus MWMV – Afryka (Maroko, Afryka Południowa), Francja, Włochy, Hiszpania i Portugalia

Na infekcje potywirusami podatne są wszystkie dyniowate. Ze względu na zbliżony charakter symptomów powodowanych przez różne potywirusy zaleca się, aby przesyłać próbki do laboratorium diagnostycznego w celu dokładnej identyfikacji. Objawem charakterystycznym, wspólnym dla wszystkich poliwirusów dyniowatych jest zwężenie liści, nazywane „sznurowadłem”.

Wirus PRSV: Objawy początkowo mogą wyglądać jak przejrzystość nerwów liści. W miarę rozwijania się palety objawów pojawia się jasno- lub ciemnozielona mozaika, po której następuje deformacja i ząbkowanie liści. U ogórków liście tracą naturalny, zdrowy kształt przy brzegach. U melonów ostra infekcja może powodować pęcherze na młodych liściach. W przypadku kabaczków silnie zaatakowane liście mogą przybierać wygląd sznurowadeł. U arbuzów rosnące wierzchołki mają tendencję do ustawiania się w pozycji wyprostowanej, a nowo powstałe liście są mniejsze niż normalnie. Infekcja na wczesnym etapie okresu wegetacji może skutkować słabym zawiązywaniem się owoców, natomiast infekcja mająca miejsce na późnym etapie wegetacji może prowadzić do wykształcania się zdeformowanych, pokrytych plamami owoców. Na skórce owoców arbuza mogą tworzyć się koncentryczne kręgi.

Wirus WMV/MWMV: Objawy to chloroza nerwów liści. W miarę postępu choroby na liściach może tworzyć się zielona mozaika. Liście stają się zniekształcone i pokryte pęcherzami. W ciężkich przypadkach tkanka liścia otaczająca główne nerwy przypomina sznurowadło. Infekcja na wczesnym etapie rozwoju roślin często prowadzi do ciężkich zniekształceń i przebarwień owoców. Atak wirusa po zawiązaniu się owoców nie zakłóca ich rozwoju.

Wirus MWMV: powoduje bardzo ciężką postać mozaiki i deformacji liści oraz owoców u ogórków, kabaczków i arbuzów. W przypadku licznych odmian uprawowych melona infekcja ogólnoukładowa przejawia się w postaci nekrotycznych plam na liściach, co często poprzedza całkowite załamanie rośliny. Wirus MWMV atakuje niemal wyłącznie dyniowate, natomiast WMV charakteryzuje się najszerszą gamą żywicieli wśród potywirusów.

Wirus ZYMV: Porażone liście są żółte. Widoczne są objawy ostrej mozaiki. Mogą tworzyć się pęcherze, a liście mogą deformować się na kształt „sznurowadeł”. Zakażenie we wczesnym stadium wegetacji może powodować zniekształcenie rośliny, niejednolite wybarwienie owoców i ich deformacje.

Wszystkie potywirusy są przenoszone w sposób nietrwały przez kilka gatunków mszyc. W mniejszym stopniu wirusy te mogą być również przenoszone drogą mechaniczną przez ludzi i sprzęt. Grupa żywicieli niektórych z tych wirusów obejmuje rośliny strączkowe i chwasty, przy czym zainfekowane chwasty mogą pozostawać asymptomatyczne.

Należy uprawiać odmiany odporne, zwalczać mszyce i chwasty oraz unikać zakładania upraw w pobliżu pól, na których rosną starsze dyniowate. W walce z chorobą przydatne są też odbijające ściółki, odkażanie sprzętu i ludzi, orka resztek pożniwnych i niszczenie odpadów.