Vroege detectie en tracering van de virus-invalspoort

“Het is belangrijk om voorbereid te zijn en de virusinfectie te begrijpen om de verspreiding ervan effectief te beperken of een potentiële uitbraak te voorkomen”

Harmen Hummelen; Field Quality Lead

Het Tomato Brown Rugose Fruit Virus (ToBRFV) is nu zo wijdverspreid dat het zeer waarschijnlijk uiteindelijk alle productielocaties wereldwijd zal bereiken. Zoals sommige mensen zeggen: het is niet een kwestie van ‘of’, maar van ‘wanneer’. Als teler is het daarom belangrijk om voorbereid en klaar te zijn om de virusinfectie te begrijpen en de verspreiding óf mogelijke uitbraak ervan, te beheersen.

ToBRFV-infecties die niet goed worden beheerd, kunnen een grote impact hebben op de kwaliteit van de plant en de opbrengst. Je zult je zeker de eerste keer herinneren dat je virussymptomen op jouw planten ziet. Hopelijk zul je het virus zeer snel na infectie ontdekken, en daarom bevat dit artikel enkele tips en suggesties voor vroege detectie.

Herkennen in de kas
Een vroege infectie is niet gemakkelijk te herkennen, deels omdat de meeste mensen de ziekte nog niet eerder zelf hebben gezien. Er zijn enkele algemene richtlijnen om de vroege detectie en herkenning van ToBRFV te vergemakkelijken, en een goede ‘scouter’ die de planten kan ‘lezen’ is zeer waardevol.

Een goede scout of teler zal hoogstwaarschijnlijk de planten tegenkomen die niet ‘normaal’ zijn voor het specifieke ras of de tijd van het jaar (bijvoorbeeld planten met een iets andere kleur of vorm). Deze symptomen zijn mogelijk niet direct gekoppeld aan ToBRFV, omdat de symptomen vaak kunnen lijken op een tekort aan meststoffen of andere stressfactoren.

Eén van de symptomen kan bijvoorbeeld zijn dat een plant iets korter blijft, zonder duidelijke reden. Die planten, of hun buren, kunnen vruchten hebben die niet op de normale manier rijpen. Sommige vruchten, vooral bovenaan een tros, rijpen later of de rijping is onregelmatiger, eventueel met wat meer vlekkerigheid. Misschien is de bovenkant van de plant iets bleker van kleur? Dit zijn allemaal symptomen die door vele factoren veroorzaakt kunnen worden, maar die ook op ToBRFV kunnen duiden.

Een probleem is dat het virus in sommige gevallen geen plantsymptomen veroorzaakt en alleen op de vruchten zichtbaar is. Dit lijkt vooral voor te komen bij oudere gewassen, waar nauwelijks symptomen te zien zijn, maar het virus wél aanwezig is. Dit vergroot het risico dat een gemiste infectie doorgaat naar de volgende teeltcyclus.

Als iets er niet normaal uitziet of aanvoelt,  is het daarom erg belangrijk dat je gaat nadenken over de mogelijke oorzaken en nog eens zorgvuldig gaat controleren. De laatste stap om vast te stellen of ToBRFV aanwezig is, is het uitvoeren van een diagnostische test.

Tomato brown rugose fruit virus | Cornell Vegetables

“Een goede en makkelijke methode om de aanwezigheid van ToBRFV te testen is het bemonsteren van de kelkblaadjes van de vrucht.”

Leonie Hogendonk; Market Development Glasshouse

Testen
Een laboratoriumtest of een sneltest kan een mogelijke infectie aantonen. In beide testmethodes moeten we ervoor zorgen dat we meerdere plantendelen, bijvoorbeeld de kelk en actief groeiende scheuten, in één monster verzamelen, omdat het virus mogelijk niet in alle delen van de plant aanwezig is. Indien het eerste monster de visuele diagnose niet bevestigt, aarzel dan niet om nog een monster van een tweede plant te nemen of meerdere planten in één monster te combineren.

https://research.wur.nl/en/publications/detection-of-tomato-brown-rugose-fruit-virus-is-influenced-by-inf

Ook drainwaterdiagnose is een goede manier om vroegtijdig een infectie op te sporen. Telers in België hebben het water getest met behulp van laboratoriumanalyses en in sommige gevallen kon een virusinfectie tot 10 weken vóór het optreden van visuele symptomen worden gedetecteerd.

Wees voorzichtig met testen aan het begin van het seizoen na een eerdere infectie, omdat het mogelijk is dat dood virus-RNA van het vorige seizoen wordt gedetecteerd. Als het aantal gevallen van het virus echter toeneemt, is het duidelijk dat er een levend virus in de planten aanwezig is.

De detectie van het virus zou gericht moeten zijn tot een bepaald blok of gedeelte van de kas. Door dergelijke vroege detectie kun je extra maatregelen nemen en zo de verspreiding van het virus in de kas te vertragen.